Ο εκσυγχρονισμός και η επιτάχυνση της πειθαρχικής δικαιοσύνης στον δημόσιο τομέα αποτελεί κεντρικό στόχο του νέου νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών, με τίτλο «Αναμόρφωση του Πειθαρχικού Δικαίου των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα, σύσταση Ελληνικού Κέντρου Εμπειρογνωμοσύνης Διοικητικών Μεταρρυθμίσεων και λοιπές διατάξεις».

Το σχέδιο νόμου, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή, εισάγεται προς επεξεργασία στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή αύριο Πέμπτη, 24 Ιουλίου 2025. Στόχος του νέου θεσμικού πλαισίου είναι η αντιμετώπιση χρόνιων καθυστερήσεων στην πειθαρχική διαδικασία, οι οποίες συχνά ξεπερνούν τα πέντε έτη. Μάλιστα, οι εκκρεμείς υποθέσεις σε ορισμένες περιπτώσεις έφταναν σε παραγραφή παραπτωμάτων.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024, περίπου δύο χιλιάδες τριακόσιες (2.300) πειθαρχικές υποθέσεις εκκρεμούν στα εκατό (100) Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια του Δημοσίου. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, η ολοκλήρωση των διαδικασιών μπορεί να πλησιάσει ή ακόμα και να ξεπεράσει τα πέντε (5) έτη. Οι καθυστερήσεις αυτές αποτελούν δομικό πρόβλημα για την ομαλή λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης. Το νέο πλαίσιο θα μπορεί να εξασφαλίσει ταχύτερες και αυστηρότερες κυρώσεις κατά την απονομή της πειθαρχικής δικαιοσύνης.

Στο επίκεντρο της μεταρρύθμισης είναι η αντικατάσταση των υφιστάμενων Πρωτοβάθμιων και Δευτεροβάθμιων Πειθαρχικών Συμβουλίων από ένα ενιαίο όργανο: το Πειθαρχικό Συμβούλιο Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα. Αυτό το νέο Συμβούλιο θα στελεχώνεται από 60 ειδικευμένους λειτουργούς του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), οι οποίοι θα έχουν ως αποκλειστική και πλήρη απασχόληση την ενασχόληση με το Πειθαρχικό Δίκαιο στο Δημόσιο.

Οι 10 σημαντικότερες αλλαγές στο Πειθαρχικό Δίκαιο

Σύμφωνα με το νέο θεσμικό πλαίσιο, οι αλλαγές στο Πειθαρχικό Δίκαιο αφορούν:

1 Αναμόρφωση των Πειθαρχικών Συμβουλίων: Τα υφιστάμενα Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια και το Δευτεροβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο αντικαθίστανται από το νέο Πειθαρχικό Συμβούλιο Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιου Τομέα, το οποίο συγκροτείται σε κλιμάκια και αποτελεί πλέον το κεντρικό πειθαρχικό όργανο. Αυτή η αλλαγή στοχεύει στην αντιμετώπιση των καθυστερήσεων που οφείλονταν στη συμμετοχή δικαστών ως παράλληλο καθήκον, καθώς και στην απλοποίηση των γραφειοκρατικών βημάτων.

2 Διεύρυνση πειθαρχικών παραπτωμάτων: Προστίθενται νέα παραπτώματα στον κατάλογο των πειθαρχικών παραπτωμάτων, ενώ κωδικοποιούνται και άλλα, που προβλέπονταν από ειδικούς νόμους.

3 Παράπτωμα η άρνηση της αξιολόγησης: Οπως είχε προαναγγείλει ο πρωθυπουργός, θα θεωρείται πλέον «πειθαρχικό παράπτωμα η άρνηση του υπαλλήλου να λάβει μέρος, να διευκολύνει ή να προβεί στη διαδικασία αξιολόγησης, είτε ως αξιολογητής είτε ως αξιολογούμενος».

4 Επιτάχυνση της πειθαρχικής διαδικασίας: Ο νόμος θεσπίζει μέγιστο χρόνο δύο (2) μηνών για την ολοκλήρωση της πειθαρχικής διαδικασίας από την κλήση σε απολογία ή την παραπομπή σε Πειθαρχικό Συμβούλιο. Αυτό στοχεύει στην καταπολέμηση των καθυστερήσεων και στην άμεση απονομή της πειθαρχικής δικαιοσύνης.

5 Αποσύνδεση της πειθαρχικής από την ποινική δίκη: Οι διατάξεις αποσυνδέουν την πειθαρχική διαδικασία από την ποινική δίκη, επιταχύνοντας έτσι την ολοκλήρωση των πειθαρχικών υποθέσεων ανεξάρτητα από την πορεία της ποινικής δίωξης. Το πειθαρχικό όργανο δεσμεύεται από την αμετάκλητη απόφαση ποινικού δικαστηρίου μόνο ως προς την ύπαρξη ή ανυπαρξία πραγματικών περιστατικών.

6 Εισαγωγή πειθαρχικής συνδιαλλαγής: Προβλέπεται η δυνατότητα πειθαρχικής συνδιαλλαγής ως εναλλακτικός τρόπος επίλυσης πειθαρχικών υποθέσεων. Αυτό απαιτεί ρητή και σαφή δήλωση ομολογίας του διωκομένου για την αποδοχή της πειθαρχικής ευθύνης.

7 Δυνατότητα ηλεκτρονικής κοινοποίησης: Καθιερώνεται η δυνατότητα κοινοποιήσεων στον πειθαρχικώς διωκόμενο υπάλληλο με ηλεκτρονικά μέσα, όπως η ανάρτηση σε ηλεκτρονική θυρίδα ή η αποστολή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Αυτό εκσυγχρονίζει και επιταχύνει τη διαδικασία επίδοσης των εγγράφων.

8 Δυνατότητα παραίτησης κατά τη διάρκεια πειθαρχικής δίωξης: Παρέχεται η δυνατότητα στον υπάλληλο να υποβάλει παραίτηση κατά τη διάρκεια της πειθαρχικής δίωξης, ωστόσο η πειθαρχική διαδικασία δεν παύει και συνεχίζεται για τη διερεύνηση των πραγματικών περιστατικών. Αυτό διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και την αποκατάσταση της νομιμότητας.

9 Προστασία προσώπων που αναφέρουν παραβάσεις: Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις που προστατεύουν τα πρόσωπα τα οποία αναφέρουν παραβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4990/2022, ενισχύοντας τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στον δημόσιο τομέα. Αυτή η προστασία ενθαρρύνει την αποκάλυψη παραπτωμάτων χωρίς φόβο αντιποίνων.

10 Υποχρεωτική μετακίνηση ή μετάθεση ως διοικητικό μέτρο: Προβλέπεται η δυνατότητα υποχρεωτικής μετακίνησης ή μετάθεσης υπαλλήλου ως διοικητικού μέτρου σε περιπτώσεις που έχουν επιβληθεί ορισμένες πειθαρχικές ποινές. Επίσης, καθορίζονται οι προϋποθέσεις για την επιστροφή του υπαλλήλου στην οργανική του μονάδα εφόσον απαλλαγεί ή του επιβληθεί ελαφρά ποινή.

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

 «Μικρές» μεταρρυθμίσεις, μεγάλα οφέλη

Το νομοσχέδιο, πέραν της αναμόρφωσης του Πειθαρχικού Δικαίου, περιλαμβάνει και άλλες σημαντικές διατάξεις. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η σύσταση του Ελληνικού Κέντρου Εμπειρογνωμοσύνης Διοικητικών Μεταρρυθμίσεων, ενός Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ). Σκοπός του Κέντρου είναι η παροχή εμπειρογνωμοσύνης στην Ελλάδα και η εξαγωγή εθνικής τεχνογνωσίας σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τρίτες χώρες, ενισχύοντας τη διεθνή συνεργασία και προσελκύοντας χρηματοδοτήσεις για αναπτυξιακά έργα.

Επιπλέον, το νομοσχέδιο επιλύει επιμέρους ζητήματα αρμοδιότητας του υπουργείου Εσωτερικών. Αυτά περιλαμβάνουν τη διευκόλυνση σύνταξης πρωτογενών ληξιαρχικών πράξεων από ελληνικές προξενικές αρχές και το Ειδικό Ληξιαρχείο, την αντιμετώπιση ζητημάτων στο επώνυμο οικογενειών που αποκτούν ελληνική ιθαγένεια, τη διασφάλιση συμπεριληπτικής αντιμετώπισης ατόμων με αναπηρία στην απόκτηση ιθαγένειας, καθώς και την εξομάλυνση της διαδικασίας απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας με άρση αδικαιολόγητων περιορισμών.

Ρυθμίζονται επίσης θέματα στελέχωσης Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κινητικότητας προσωπικού, εκποίησης δημοτικών ακινήτων, διατήρησης πολιτιστικής παρακαταθήκης και προσλήψεων Δημοτικής Αστυνομίας. Τέλος, το νομοσχέδιο αντιμετωπίζει ζητήματα προστασίας και ευζωίας ζώων συντροφιάς και διαχειριστικά θέματα οικονομικής φύσης των ΟΤΑ.

ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ

Νέο πλαίσιο στις μετακινήσεις

Στο νομοσχέδιο, το οποίο κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή, υπάρχει ειδική πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία ένας υπάλληλος δεν θα μπορεί πλέον να μετακινηθεί σε άλλη υπηρεσία του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα αν δεν έχει αποσπάσει τη σύμφωνη γνώμη του φορέα από τον οποίο προέρχεται. Να σημειωθεί ότι πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς πολλοί από τους υπαλλήλους της επέλεγαν να μετακινηθούν σε άλλες υπηρεσίες (υπουργεία, φορείς κ.ά.), όπου είχαν καλύτερη οικονομική και ιεραρχική εξέλιξη.

Το θεσμικό πλαίσιο τους έδινε τη δυνατότητα να μετακινηθούν, αρκεί να αποδεχόταν την τοποθέτησή τους στη νέα θέση ο φορέας υποδοχής. Ο φορέας από τον οποίο προέρχονταν δεν είχε τη δυνατότητα να ακυρώσει τη μετακίνηση. Δήμαρχοι και περιφερειάρχες υποστηρίζουν ότι αυτό είχε ως συνέπεια σημαντικές θέσεις ευθύνης στην Αυτοδιοίκηση να υπολειτουργούν, καθώς δεν είναι δυνατή η άμεση κάλυψη των κενών που δημιουργούνται.

Θ. ΛΙΒΑΝΙΟΣ – Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΓΙΑΝΝΗ

Εκσυγχρονισμός και επιτάχυνση

Ο υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, με αφορμή την κατάθεση του νομοσχεδίου, δήλωσε: «Η αναμόρφωση του Πειθαρχικού Δικαίου για τους δημοσίους υπαλλήλους αποτελεί ένα κομβικό νομοσχέδιο με στόχο την ταχύτερη απονομή της πειθαρχικής δικαιοσύνης και απώτερο σκοπό την εύρυθμη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης και κατ’ επέκταση την ενίσχυση της διαφάνειας και ενός δημόσιου τομέα με περισσότερη εξωστρέφεια και αποτελεσματικότητα. Εως σήμερα, τα Πειθαρχικά Συμβούλια λειτουργούσαν με μεγάλους χρόνους απόκρισης, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις έφθαναν ακόμα και τα έξι χρόνια, με αποτέλεσμα πειθαρχικές υποθέσεις, που επί χρόνια “λίμναζαν”, να αποτελούν τροχοπέδη στην απόδοση και παραγωγικότητα του ανθρώπινου δυναμικού που στελεχώνει τις δημόσιες υπηρεσίες και τους φορείς».

Από την πλευρά της, η υφυπουργός Εσωτερικών, Βιβή Χαραλαμπογιάννη, δήλωσε: «Η επιτάχυνση και η απλούστευση της διαδικασίας απονομής πειθαρχικής δικαιοσύνης, όπως και η αντιστοίχιση των ποινών με την κοινωνική πραγματικότητα συνιστούν τον πυρήνα της νομοθετικής πρωτοβουλίας του υπουργείου Εσωτερικών.

Για πρώτη φορά προβλέπονται η σύσταση νέου Πειθαρχικού Συμβουλίου, αποτελούμενου από 60 λειτουργούς του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, ο εκσυγχρονισμός της διαδικασίας με τη χρήση υψηλής τεχνολογίας, αυστηρές προθεσμίες, αλλά και ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Εργαζόμαστε σταθερά για τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών, με γνώμονα την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς τον πολίτη».