Μεγαλύτερη ευελιξία στην κατανομή της ετήσιας άδειας των εργαζομένων προβλέπει η διάταξη που περιλαμβάνει το εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να δοθεί στη δημόσια διαβούλευση στο επόμενο διάστημα και να κατατεθεί στη Βουλή το φθινόπωρο.

Με τη νέα διάταξη ο εργαζόμενος θα μπορεί να πάρει την ετήσια άδεια αναψυχής τμηματικά ή και ολόκληρη υποβάλλοντας σχετικό αίτημα στον εργοδότη του. Σήμερα ο εργαζόμενος αιτείται άδεια που συνήθως είναι για δύο διαστήματα και μπορεί να σπάσει σε τρία, για όσους έχουν υπόλοιπο που το αξιοποιούν μαζί με Σαββατοκύριακα. Η κατάτμηση της άδειας σε περισσότερα από δύο διαστήματα, πάντως, δεν προβλέπεται από τον νόμο, αλλά συνηθίζεται η άδεια να σπάει σε τρία διαστήματα με… εθιμικό δίκαιο.

Δικαίωμα

Με τη νέα διάταξη αυτό που γίνεται σήμερα κατόπιν άτυπης συνεννόησης μεταξύ των εργαζομένων και των λογιστηρίων των επιχειρήσεων έρχεται να ρυθμιστεί με νόμο, που θα δίδει το δικαίωμα στον εργαζόμενο να κάνει αίτηση για το διάστημα που επιθυμεί να πάρει την άδειά του, ερχόμενος, όμως, σε συνεννόηση ή και σε διαπραγμάτευση με τον εργοδότη του.

Αν ο εργοδότης απορρίψει την τμηματική άδεια για πέραν των δύο διαστημάτων που ισχύει σήμερα ή για ολόκληρη την άδεια, τότε ο εργαζόμενος θα πρέπει να προσαρμόσει το αίτημά του, ώστε να διευκολυνθούν και οι δύο πλευρές.

Η υποβολή του αιτήματος δίνει την ελευθερία στον εργαζόμενο να κατανείμει την ετήσια άδεια αναψυχής του όπως ο ίδιος επιθυμεί, ισχυρίζεται το υπουργείο Εργασίας, εμφανίζοντας τη σχετική ρύθμιση ως φιλική για τους εργαζομένους. Υπάρχει, όμως, και η «γκρίζα ζώνη», που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι η υποβολή αιτήματος σχετικά με το διάστημα της ετήσιας άδειας των εργαζομένων αποτελεί εκ προοιμίου και αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Αυτό μπορεί και να σημαίνει ότι πλέον η ετήσια άδεια, είτε αν πρόκειται να σπάσει σε τρία ή τέσσερα κομμάτια είτε αν ο εργαζόμενος θέλει να την πάρει μια κι έξω, θα συμφωνείται με τον εργοδότη και στο τέλος θα τελεί υπό την έγκρισή του.

Δικλίδες ασφαλείας

Η διάταξη -έτσι όπως παρουσιάστηκε- έχει και δικλίδες ασφαλείας, ώστε να αποφύγει ο εργαζόμενος μια ενδεχόμενη διαπραγμάτευση για την ετήσια άδεια που δικαιούται. Η προστατευτική δικλίδα είναι ότι το αίτημα για το πώς θα κανονιστεί η άδειά του είναι δυνητικό, δηλαδή ο εργαζόμενος μπορεί και να μην το υποβάλει και να πάρει την άδειά του στα δύο διαστήματα που προβλέπει ο νόμος.

Η υποβολή αιτήματος, όμως, μπορεί να γίνει μεν για να διευκολύνει τους εργαζομένους, αλλά από τη στιγμή που στην άλλη πλευρά του τραπεζιού θα είναι ο εργοδότης θα υπάρχει αναπόφευκτα και διαπραγμάτευση.

Σήμερα, η κατάτμηση του χρόνου αδείας επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση σε δύο περιόδους, από τις οποίες η μία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον 12 εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και 10 εργάσιμες ημέρες επί πενθημέρου έπειτα από έγγραφη αίτηση του εργαζομένου προς τον εργοδότη. Ωστόσο, πρακτικά στις περισσότερες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα η άδεια δίνεται για τρεις εβδομάδες τον Αύγουστο, που παραδοσιακά είναι μήνας διακοπών. Τα προβλήματα δημιουργούνται όταν οι εργαζόμενοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις που οι καλοκαιρινοί μήνες είναι οι μήνες με τη μεγαλύτερη ζήτηση, όπως για παράδειγμα οι ποτοποιίες-ζυθοποιίες, οι εταιρίες εμφιαλωμένων νερών, τα σούπερ μάρκετ που λειτουργούν στα νησιά, οι μεταφορικές εταιρίες κ.λπ.

Μοιρασιά

Με τη νέα διάταξη, ο εργαζόμενος μπορεί μεν να «μοιράσει» την άδειά του σε περισσότερες περιόδους, αλλά κατόπιν διαπραγμάτευσης και σε συνεννόηση με τον εργοδότη, που σημαίνει ότι η «ελευθερία» για το μοίρασμα της άδειας που φαινομενικά αποκτά ο εργαζόμενος μπορεί να περιοριστεί στην περίπτωση που ο εργοδότης επικαλεστεί φόρτο εργασίας και απορρίψει την κατάτμηση της άδειας.

Τα «ψιλά γράμματα»

Με βάση το ισχύον καθεστώς για τις θερινές (ετήσιες) άδειες στον ιδιωτικό τομέα, οι εργαζόμενοι δικαιούνται τα εξής:

• ΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Α’ έτος: 20 ημέρες άδεια.

Β’ έτος (συμπληρωμένο 12μηνο): 21 ημέρες άδεια.

Γ’ έτος και μετά: 22 ημέρες άδεια.

Με 10 και άνω χρόνια στον ίδιο εργοδότη ή 12 έτη συνολικά: 25 ημέρες άδεια.

Με 25ετή προϋπηρεσία: 26 ημέρες άδεια.

• ΕΞΑΗΜΕΡΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Α’ έτος: 24 ημέρες άδεια.

Β’ έτος: 25 ημέρες άδεια.

Γ’ έτος και μετά: 26 ημέρες άδεια.

Μετά 10 έτη: 30 ημέρες άδεια.

Μετά 25 έτη: 31 ημέρες άδεια.

• ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ

Τουλάχιστον οι μισοί εργαζόμενοι πρέπει να λάβουν την άδειά τους μεταξύ 1 Μαΐου και 30 Σεπτεμβρίου. Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να χορηγήσει την άδεια εντός δύο μηνών από την υποβολή της σχετικής αίτησης. Εάν ο εργαζόμενος δεν ζητήσει άδεια, ο εργοδότης πρέπει να του τη χορηγήσει πριν από τη λήξη του έτους.

• ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ

Ο εργαζόμενος λαμβάνει τις τακτικές αποδοχές που θα είχε αν εργαζόταν κανονικά, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων και προσαυξήσεων.

Επιπλέον, δικαιούται επίδομα αδείας, ίσο με το συνολικό ποσό των αποδοχών αδείας, με ανώτατο όριο το ½ του μηνιαίου μισθού ή τα 13 ημερομίσθια.

Ο εργοδότης υποχρεούται να προκαταβάλει αποδοχές και επίδομα στην έναρξη της άδειας.

Αν δεν χορηγηθεί άδεια πριν από τη λήξη του έτους ή σε αίτημα, οι αποδοχές αδείας διπλασιάζονται (+100 %). Το επίδομα δεν διπλασιάζεται.

• ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

Οι εργαζόμενοι δικαιούνται αναλογία άδειας για το πρώτο έτος απασχόλησης. Για παράδειγμα για τους 4 πρώτους μήνες σε πενθήμερη εργασία δικαιούνται 6 ημέρες άδεια. Σε περίπτωση λύσης της σύμβασης με οποιονδήποτε τρόπο (απόλυση, παραίτηση) καταβάλλεται αναλογία του επιδόματος αδείας.

Αύξηση 40% για υπερωρίες, μπλόκο σε μείωση μισθού με ψηφιακή κάρτα

Ευνοϊκές ρυθμίσεις για τους εργαζομένους προβλέπουν τρεις διατάξεις του εργασιακού νομοσχεδίου.

1 Θεσπίζεται προσαύξηση 40% για υπερωριακή αμοιβή με «παρτ τάιμ» απασχόληση (εκ περιτροπής εργασία). Για παράδειγμα, ένας εκ περιτροπής εργαζόμενος που δουλεύει με ωρομίσθιο 10 ευρώ και κάνει 3 ώρες με υπερωρίες θα παίρνει για αυτές τις 3 ώρες 42 ευρώ επιπλέον, πέραν της αμοιβής για το 8ωρο. Στην πράξη, θα παίρνουν απευθείας την προσαύξηση που ισχύει για την υπερωριακή απασχόληση (+40%) χωρίς να μεσολαβεί η προσαύξηση 20% που ισχύει γα την υπερεργασία.

2 Τίθεται φραγμός σε μειώσεις μισθών με πρόσχημα την υπερωριακή απασχόληση και θα θεωρείται βλαπτική μεταβολή για τον εργαζόμενο η μείωση μισθού μετά την ψηφιακή κάρτα. Για παράδειγμα, σε έναν εργαζόμενο που πριν από την ψηφιακή κάρτα είχε μισθό 1.500 ευρώ και μετά την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας πάρει 200 ευρώ από τις υπερωρίες, ο εργοδότης δεν θα έχει δικαίωμα να κατεβάσει τον μισθό στα 1.300 ευρώ, ώστε να εμφανίζει 1.500 ευρώ μαζί με τις υπερωρίες, αλλά, αντίθετα, οφείλει να διατηρήσει τον μισθό στα 1.500 ευρώ. Αν γίνει μείωση μισθού, ο εργαζόμενος θα έχει το δικαίωμα να το καταγγείλει στην Επιθεώρηση Εργασίας ως βλαπτική μεταβολή.

3 Καταργούνται οι εισφορές και στις επιπλέον προσαυξήσεις που καταβάλλονται για υπερωριακή απασχόληση, είτε ως οικειοθελής παροχή είτε βάσει συλλογικής σύμβασης. Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση δίνει στο προσωπικό της, λόγω σύμβασης ή λόγω οικειοθελούς παροχής, προσαύξηση ωρομισθίου για εργασία Κυριακής 100% αντί 75% που προβλέπει η νομοθεσία, η απαλλαγή από εισφορές που ισχύει ήδη για το 75% της προσαύξησης θα επεκταθεί και για το επιπλέον 25% της προσαύξησης.